आफ्नो ब्राउजरमा जाभास्क्रिप्ट कसरी सक्रिय गर्ने

जाभास्क्रिप्ट एउटा "क्लाइंट साइड" स्क्रिप्टिङ्ग ल्याङ्गुएज हो जुन मुख्यत: वेब पेजहरुमा सबै प्रकारका डायनामिक (गतिशील) अन्तरक्रियाहरुको शृजना गर्न र जोड्नका लागि प्रयोग गरिन्छ | प्राविधिक जगतमा यसको तीव्र विकासका साथ, जाभास्क्रिप्ट आधुनिक वेब विकासमा एउटा आधार बनेको छ |

यो परम्परागत सफ्टवेर ढांचा लेङ्गुएजहरुसंग राम्ररी काम गर्दछ र यसमा अनुपम विशेषताहरु छन् जसले यसलाई अरुहरु बाट भिन्न बनाउँछ | जब CSS र HTML जस्ता लेङ्गुएजहरुले एउटा वेब पेजमा स्टाइल र ढांचा थप्द छ, जाभास्क्रिप्टले वेब पेजहरुलाई अन्तरक्रियात्मक तत्वहरु प्रदान गर्दछ जसले उपयोगकर्ताका अनुभवहरुलाई सुधार गर्दछ |

तसर्थ, जुन कुनै पनि चीज जो परिवर्तित हुन्छ, अथवा ब्राउज गर्दै गर्दा जब आफ्नो डिभाइसमा वेब पेजहरु रि-लोड नभई पप अप आउँछ? हजुर, त्यहि नै हो जाभास्क्रिप्ट |

आज, जाभास्क्रिप्ट अत्यन्त प्रभावशाली भएको छ कि यसलाई आधुनिक वेब ब्राउजरहरु जस्तै गूगल क्रोम, सफारी, मोजिल्ला फायरफक्स, ओपेरा, इन्टरनेट एक्सप्लोरर, माइक्रोसफ्ट एज, इत्यादि द्वारा प्रयोग गरिन्छ | प्रख्यात मोबाइल उपकरणहरु जस्तै एण्ड्रोइड र आइफोनहरु पनि जाभास्क्रिप्ट-आधारित ब्राउजरहरु र एप्लिकेशनहरु मूल रूपले चलाउनमा योग्य छन् |

यसको विशेषतालाई बुझेको खण्डमा, जाभास्क्रिप्ट कसरी काम गर्दछ भनि बुझ्न अलि सजिलो हुन्छ, त्यसैले यसबारे अधिक बुझौं |

वेब विकासका लागि सबै भन्दा धेरै लगातार प्रयोग गरिने कोडलाई २५ बर्ष अघि, तर्कसंगत ढंगले, विकसित गरिएको थियो | इन्टरनेटको उत्थानका साथ जाभास्क्रिप्टले पूर्वानुमान गर्न न सकिने तवरले उच्च स्थान प्राप्त गरेको छ | यसको प्रकाशन संग संगै, जाभास्क्रिप्टले एउटा शक्तिशाली प्रोग्रामिंग लेङ्गुएजका रुपमा आफ्नो स्थानलाई मजबूत मात्र बनाएको छैन, यसले आधुनिक वेब विकासमा नवीन प्रयोगका क्षेत्रहरु पनि हासिल गरेको छ |

स्कीम, जाभा एण्ड सेल्फबाट प्रेरित भएर, जाभास्क्रिप्टलाई ब्रेंडन ईचले सन् १९९५मा विकास गरेका थिए जब उनी नेटस्केप कम्युनिकेशंसमा कार्यरत थिए | सन् १९९०मा, नेटस्केप कम्युनिकेशंसको आफ्नो ब्राउजर- नेटस्केप नेभिगेटर मार्फत ठोस उपस्थिति थियो, जसलाई सबैभन्दा पहिलो मुख्यधाराको वेब ब्राउजर मोसेक ब्राउजर भन्दा अधिक व्यापक रूपले रुचाइन्थ्यो | 

नेटस्केप कम्युनिकेशंसका सह-संस्थापक मार्क एन्ड्रीसन थिए, जसले इलिनोई विश्वविद्यालयमा सन् १९९३मा मोसेक ब्राउजर प्रोजेक्टमा एउटा डिभेलपरको दलको सदस्यको रुपमा काम गरेका थिए | जसरी वेबले प्रसिद्धि हासिल गर्न थाल्यो, प्राविधिक कम्पनीहरु इन्टरनेटमा सबैभन्दा प्रभावशाली ब्राउजर बनाउन प्रतिस्पर्धा गर्न थाले |

माइक्रोसफ्टले यसलाई बुझे र इन्टरनेट नियन्त्रणमा नेटस्केप विरुद्ध आफ्नो बर्चस्व कायम गर्न इन्टरनेट एक्सप्लोरर परियोजनाको थालनी गरे | यसले माइक्रोसफ्ट र नेटस्केप बीच ब्राउजर शेयर मार्केटमा आफ्नो प्रभुत्व जमाउनका लागि तीव्र ब्राउजर युद्धको शृजना गर्यो |

त्यस समय, वेब विकासकर्ताहरु वेब पेजहरुमा डायनामिक (सक्रिय) विशेषताहरु थप्न अथवा शृजना गर्नका लागि एउटा स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजको पर्खाईमा थिए | प्रारम्भिक रुपले, उनीहरुले जाभा माथि आफ्नो नजर केन्द्रित गरे तर अन्तत: उपयोगकर्ताको अनुभवहरुलाई सुधार गर्न उनीहरुले कुनै अधिक लचिलो चीज चाहिएको बुझे |

नेटस्केपले यसलाई बुझे र वेब पेजहरुमा वेब डिभेलपरहरुलाई अन्तरक्रियात्मक विशेषताहरु जोड्नमा सक्षम एउटा हलुका स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजको परिकल्पना गरे | समय कम थियो, यो त्यहि समय थियो जब जाभास्क्रिप्टको जनकको उदय भयो |

सन् १९९५मा, बर्नार्ड ईचलाई नेटस्केप नेभिगेटर २.० ब्राउजर प्रकाशनका लागि एउटा डायनामिक (सक्रिय) लेङ्गुएजको शृजना गर्न र कार्यान्वयन गर्न नेटस्केपले अनुबंधित गरे | यो परियोजना एउटा अचानक झटपट कार्यको रूपमा ईच सामू आयो | तैपनि, उहाँले यसलाई एउटा अवसरको रूपमा हेरे जसमा उहाँ उत्साहित थिए र नेटस्केपका साथ आबद्ध भए | यस प्रकार एउटा हलुको (लाइटवेट) स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजको अबधारणाको थालनी भयो | ईचले यसलाई मोका नाम दिए तर यसलाई पछि गएर लाइभ स्क्रिप्ट नाम दिइयो | दस दिन भन्दा पनि कममा, ईचले एउटा कार्यात्मक प्रोटोटाइप विकसित गरे र यसलाई नेटस्केप नेभिगेटर २.० बिटा ब्राउजरमा कार्यान्वित गर्न तैयार भए |

ब्राउजर शेयर मार्केटमा आफ्नो बर्चस्व कायम राख्ने प्रयासमा, नेटस्केपले सन माइक्रोसिस्टम्सका साथ साझेदारी गर्न तैयार भए - जो जाभा नामक प्रोग्रामिंग लेङ्गुएजका श्रीजनकार थिए | यस सम्झौताले सन माइक्रोसिस्टम्सलाई जाभा समुदायमा जाभा उपलब्ध गराउनका लागि नेटस्केप नेभिगेटरलाई वेब डेलिभरी प्लेटफर्म (वितरण मंच)को प्रयोगको अवसर प्राप्त भयो | 

सन् १९९६ मा, लगभग एक बर्ष पछि, जाभा समुदायमा स्वीकार्यता वृद्धिका लागि एउटा मार्केटिंग (बिक्री) कार्यनीति स्वरूप लाइभ स्क्रिप्टलाई अन्तत: जाभास्क्रिप्ट नाम दिइयो | नेटस्केप नेभिगेटर २.० ब्राउजरमा सूक्ष्म क्लाइंट-साइड परियोजनाहरुका लागि एउटा स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजको रुपमा जाभास्क्रिप्टलाई प्रस्तुत गरियो, जब कि जाभालाई प्रभावकारी वेब सोलुशंसहरु विकसित गर्ने विशेष औजार (टूल)का रुपमा विज्ञापन गरियो | 

यस पश्चात, माइक्रोसफ्टले आफ्नो इन्टरनेट एक्सप्लोरर ३ को कस्टम संस्करण विकास गर्न जाभास्क्रिप्टलाई रिभर्स-इन्जिनीर (विपरित-योजना) गरे | सन माइक्रोसिस्टम्स्, जससँग जाभा ब्रान्डको स्वामित्व थियो र नेटस्केपलाई लाइसेन्स दिएको थियो, संग कानूनी मामिलाहरुबाट बच्न उनीहरुले त्यसलाई जेस्क्रिप्ट नाम दिए | 

गैर-डिभेलपरहरु सामू सफा, लचिलो र पहुँच योग्य, जाभास्क्रिप्ट (र जेस्क्रिप्ट) अत्यन्त प्रसिद्ध थिए, जसले वेब पेजहरुलाई अत्याधिक अन्तरक्रियात्मक हुनुको साथ साथ डाइनामिक (सक्रिय) बनाएको थियो |

दुर्भाग्यवश, तिनीहरु दुवैले नकारात्मक प्रसिद्धि प्राप्त गर्न थाले किन भने यसमा न्यून प्रवेशको बाधा (लो बेरियर इन्ट्री) थियो, जस कारण, उचित अथवा पर्याप्त ज्ञान नभएकाहरुले पनि सानो कोडहरु यसमा लेख्न सक्थे | यसको अतिरिक्त, जाभास्क्रिप्टलाई मानिसहरुले उपयोगकर्ताहरुको अनुभवहरुलाई सुधार गर्नु भन्दा बरु उनीहरुलाई उदास गर्न (पप-अप विज्ञापनहरु, ब्राउजर स्निफ्फिंग-जासूसी, इत्यादिमा) प्रयोग गर्न थाले |

ECMA मानकिकरणको रुपमा यस विषयलाई सम्बोधन गर्न एउटा सार्थक प्रतिक्रिया आयो | नेटस्केप र सन माइक्रोसिस्टम्स् ले ECMA इन्टर्नेशनल समक्ष जाभास्क्रिप्टलाई मानकिकरण गर्न दस्ताबेजहरु बुझाए | यस्तो नयाँ लेङ्गुएजका लागि मानकीकरण गराउनु एउटा सार्थक पाइला र एउटा ठूलो निर्णय थियो |

यसले जाभास्क्रिप्टलाई ब्यापक दर्शक समक्ष ल्याई पुर्यायो र यस स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजको बिकासमा डिभेलपरहरुलाई आफ्नो योगदान दिन अनुमति दियो | मानकीकरणले त्यस्ता व्यक्तिहरु जसले यस कोडलाई नकारात्मक कारणले प्रयोग गर्दथे, उनीहरुलाई नियन्त्रणमा राख्नमा टेवा पुर्यायो | सन जाभाको ट्रेडमार्कलाई उल्लङ्घन गर्नबाट जोगाउनका लागि, ECMA समितिले मानकिकृत लेङ्गुएजलाई ECMA स्क्रिप्ट नाम दिने निर्णय गर्यो | 

यसले अझ बढी गलत बुझाईलाई निम्त्यायो तर अन्तत: ECMA स्क्रिप्ट लाई विशेषता विवरणका रुपमा बुझ्न प्रयोग गरिने, र जाभास्क्रिप्टलाई (अहिले सम्म पनि) एउटा स्क्रिप्टिङ्ग लेङ्गुएजका रुपमा बुझ्न प्रयोग गरियो |